NÄTANYŞ WIRUS – KORONAWIRUS

28 ÝANWAR, 2020 LUKMAN



KÖP SORALÝAN SORAGLARA JOGAPLAR

2019-njy ýylyň dekabr aýynyň 31-ne Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasyna (BSGG) Hytaýyň Hubei welaýatynyň Wuhan şäherinde birnäçe öýken sowuklamasynyň (pnewmoniýa) hasaba alnandygy habar berilýär. Sowuklamanyň bu wirusy tanalýan wiruslaryň hijisine meňzeş däldi. Bu uly howsala döretdi, çünki haçanda täze wirusa gabat gelnende, biz onuň adamlara nähili täsir edýändigini bilmeýäris.

Bir hepde soňra, 7-nji ýanwarda Hytaý hökümeti täze wirusyň tapylandygyny tassyklady. Bu täze wirusa wagtlaýynça "2019-nCoV" ady berildi.

BSGG KORONAWIRUS BARADA KÖP SORALÝAN SORAGLARA JOGAP BERÝÄR.

Koronawirus näme?

Bu wirus koronawirus maşgalasyna degişli bolup, umumy sowuklamany we SARS hem-de MERS wiruslaryny öz içine alýar.

Nätanyş koronawirus näme?

Nätanyş koronawirus (CoV) koronawirusyň öň adamlarda gabat gelinmedik görnüşidir.

Nätanyş koronawirus adamlara haýwanlardan ýokuşyp bilýärmi?

Jikme-jik derňewler 2002-nji ýylda Hytaýda SARS-CoV wirusynyň siwet pişiklerinden adamlara geçendigini, 2012-nji ýylda Saud Arabystanda MERS-CoV wirusynyň ýeke örküçli düýelerden adamlara geçendigini anyklady. Koronawirusyň haýwanlaryň arasynda ýaýran birnäçe tanyş görnüşi heniz adamlara ýokuşyp görmedi. Dünýä ýüzünde gözegçilik berkedigiçe koronawirusyň has köp görnüşi anyklanylsa gerek.

Koronawirus ýokuşan adamda nähili alamatlar bolýar?

Bu wirusyň görnüşine bagly, emma köp duşýan alamatlara gyzzyrma, üsgülewük, demgysma, we dem alyş bilen baglanyşykly kynçylyklar degişli. Kesel ýaramazlaşan ýagdaýynda pnewmoniýa, agyr dem alyş ýollarynyň kesellerine, ýiti böwrek näsazlyklaryna, hatda ölüme hem eltip bilýär.

Koronawirus adamdan adama ýokuşyp bilýärmi?

Hawa, koronawirusyň käbir görnüşleri adamdan adama ýokuşyp bilýär. Bu köplenç keselli adama ýakynlaşanyňda ýokuşýar. Meselem, öýüň içinde, iş ýerinde ýa-da saglyk merkezinde.

Nätanyş koronawirusyň waksinasy barmy?

Täze dörän keseliň waksinasy bolmaýar. Täze waksinany oýlap tapmak birnäçe ýyl wagt alyp bilýär.

Nätanyş koronawirusyň bejergisi barmy?

Nätanyş koronawirus sebäpli dörän keseliň belli bir bejergisi ýok. Emma alamatlaryň köpüsini bejerip bolýar, şol sebäpli hem bejergi näsagyň kliniki ýagdaýyna bagly bolýar. Şeýle-de, öňüni alyş çäreleri we goldaw bu wirus ýokuşan adamlara uly peýda berýär.

Men bu wirusdan nädip goranyp bilerin?

Wirusdan goranmak üçin adatça şu maslahatlar berilýär:

↪ Ýokuşýan kesellerden daş durmak;

↪ Elleriňi we dem alyş ýollaryňy arassa saklamak;

↪ Iýmitiň arassalygyna we täzeligine ünsli çemeleşmek;

↪ Dem alyş ýollarynyň keselleriniň alamatlaryny (üsgürmek, asgyrmak) görkezýän adamlara ýakynlaşmazlyk.

Lukmançylyk işgärlerine koronawirus ýokuşyp bilýärmi?

Hawa, çünki olar näsaglara has köp ýakynlaşmaly bolýarlar. BSGG lukmançylyk işgärlerine ýokuşmanyň öňüni alyş we dolandyryş çärelerini dowamly ýerine ýetirmegi maslahat berýär.

BSGG ýurtlara näme maslahat berýär?

BSGG ähli ýurtlara dem alyş ýollarynyň ýokuşmalarynyň gözegçiligini ösdürmegi we bu keselleriň adaty bolmadyk ýagdaýlaryna, pnewmoniýa, ýa-da şübheli ýa tassyklanan nätanyş koronawirusa gabat gelnende BSGG-a habar bermegi maslahat berýär. Ähli ýurtlara Halkara Saglygy Goraýyş Tertibine (2005) laýyklykda adatdan daşary saglyk hadysalaryna taýýarlygy güýçlendirmegi dowam etmegi maslahat berýär.

Men tanalýan koronawirus hakynda goşmaça maglumaty nireden tapyp bilerin?

MERS-CoV barada goşmaça maglumaty şu ýerden, SARS-CoV barada goşmaça maglumaty bu ýerden öwrenip bilersiňiz.

Çeşme: Q&A on Coronoviruses

580

112

14

19

0

Mowzugy VIP edenler:

Guccitm — 50 sagat vip etdi.02.02.2020 / 03:38:33