Ýazgyt.


Çagalykdan ýetim galan Gu ýigit çykandan bar arzuwy öýlenip, maşgalaly bolmakdy. Ýöne göwün diýen gelinligine hiç duşanokdy. Şol sebäpli hem aýlar aýlanyp, ýyllar geçiberipdir. Ine, bir günem saý sebäp bilen Hytaýyň uzak ülkeleriniň birine gitmäge nesibesi çekipdir. Gu ýol ugry şäherleriň birine sowlup, garbanyşhana giripdir. Ol ýerik gelen bir adam gürrüňdeşlikde öňki şäher emeldarynyň ýetişen gyzynyň bardygyny aýdypdyr. Eger-de sorag-ideg edip bilesi gelse, onda Aždarha adyny göterýän ybadathana baryp, bu maşgala dogrusynda gyzyklanyp görmegi tabşyrypdyr.
Özüne mynasyp gyzy gelin edinmegiň haçandan bäri yşkyna düşen Gu şol günüň ertesi daňdan ýola düşüpdir. Ybadathana gelende, onuň basgançaklarynda ýany goş torbaly bir gojanyň Aýyň ýagtysyna kitap okap oturandygyny görüpdir. Bilesigeliji Gu ýaşulynyň elindäki kitaba göz aýlapdyr. Ýöne ondaky ýazgylaryň hiç birine düşünmändir.
— Bu näme kitap? — diýip, ol sypaýyçylyk bilen sorapdyr. Soňra-da sözüniň üstüni ýetirip, şeýle diýipdir:
— Ýetginjeklik ýyllarymdan bäri okuwa gaty yhlaslydym. Hat-sowatdan düýpli başym çykýar. Şonuň üçinem günbatar ýurtlarynyň ulanýan sanskrit diliniň ýazuwny hasaba alsak, dürli dilleriň ýazuw-pozuwyndan başym çykýar. Emma hiç wagt bu kitapdaky ýaly ýazgylara duşmandym.
— Elbetde, sen bular ýaly kitaby hiç ýerde gören dälsiň — diýip, goja ýylgyrypdyr. — Gözläp taparyn diýseňem tapyp bilmersiň. Bu dünýäden-ä asylam tapmarsyň.
— Beýle üýtgeşik näme kitap bu? — diýip, Gu gaýtadan sorapdyr.
— Bu kitap o dünýäden. Ýönekeý adam ony okap bilmez. Bu ynsan oglunyň ýazgytlar kitaby.
— Şeýle diýseňiz-le. Onda siz bu dünýäniň adamy däl-dä. Nireden peýda bolduňyz? Nädip bärik düşdüňiz?
— Sen gaty ir ýola çykypsyň. Şonuň üçin maňa duşduň.
— Siziň işiňiz näme? Näme kär edýäňiz?
— Men her bir ynsanyň ýazgydyna görä bolmaly toýunyň anyk wagtyny kesgitleýärin. Dünýäde hiç kim şu babatda menden öňe geçip bilmez. Ana, şol hem meniň kärim.
Bulary eşidip, ýylgyran Gu:
— Men doglanymdan bäri ýetim. Çagalykdan iň uly arzuwym ir öýlenip, uly maşgalanyň eýesi bolmak. Ýöne welin, on ýyl bäri şol taýym bolmaly gyzy idäp ýörşüm. Ony hiç tapamok. Ine, şu gün hem şol meseläni çözmek üçin duşuşygym bar. Gürrüň bu ýerli öňki emeldaryň gyzy bilen bolup biljek toýum hakynda bolar. Aýtsaňyzlaň, şol gyz meniň ýazgydymmykan?
— Ýok! Seniň geljekki gelinligiň ýaňy üç ýaşynda. Ol on ýedi ýaşanda seniň öýüňe gelin bolup girer.
Şol pursat geň galan Gunuň gözi birden gojanyň ýan torbasynda saklanypdyr. Ol onda nämäniň bardygyny sorapdyr. Goja oňa şeýle diýip jogap beripdir:
— Gyzyl ýüpler. Men olar bilen är-aýal bolmalylary baglaýaryn. Şol ýüp bilen baglanlar ir bolsun, giç bolsun tapawudy ýok. Hatda iki maşgalanyň köneden gelen duşmançylygy bar bolsa-da, ahyryn durmuş gurarlar. Oňa aradaşlykdyr ýakynlyk hem täsir edip bilmez. Sen eýýäm meniň şol aýdan gyzyma baglysyň. Eden, etjek gözlegleriň netijesiz bolar.
— Onda meniň geljekki gelinligim häzir nirede? Näme işleýär? Kimleriň maşgalasyndan?
— Ol seniň iliňden. Gök satýan aýalyň gyzy.
— Men ony görüp bilerinmi?
— Ejesi hemişe ony ýany bilen bazara alyp gidýär. Ýanym bilen git. Men saňa ony görkezerin.
Howa ýagtylanda, goja ýygnanyp ýola düşüpdir. Gu hem onuň yzyna eýeripdir. Bazara gelenlerinde, elinde üç ýaşly gyzjagazy saklap duran aýaly görüpdirler. Bir gözi kör bu hatynyň diýseň eýmenç sypaty bar eken. Gyzjagaz ondanam betermişin.
Goja:
— Ine, şujagaz gyz seniň geljekki gelinligiň — diýipdir.
Gahary gelen Gu bolsa:
— Men ony öldürin! — diýip gygyrypdyr.
— Azara galma. Seniň synanşyklaryň biderek bolar. Oňa oglunyň arkasyndan abraýly zenanlaryň biri bolmak garaşýar.
Bu sözleri diýip, goja ýitirim bolupdyr.
Gu hyzmatkäriniň eline pyçak berip, şeýle diýipdir:
— Sen maňa şunça ýyllap wepaly hyzmat etdiň. Meniň haýyşymy bitir. Sen şol gyzjagazy öldür. Men seni sylaglaryn.
— Bolýar — diýen hyzmatkär razylaşypdyr.
Ertesi gün ol pyçagy köýneginiň ýeňinde gizläp, bazara ugrapdyr.
Ol etmeli işini bitiripdir. Turan goh-galmagalyň netijesinde hem gaçyp gutulypdyr. Öýe gelende Gu ondan:
— Sen ony öldürdiňmi? — diýip sorapdyr.
— Meniň maksadym edil ýüreginden urmakdy welin… — diýen hyzmatkär — Ýöne pyçagym gözünden ýokarsyna düşdi — diýipdir.
Şeýlelikde, Gu on dört ýyllap, hatda ondanam uzak wagtlap özüne irginsiz gelinlik gözläpdir. Ýöne bu ugurda işi hiç bolmandyr. Soňra kakasynyň ynanylan gulluk wezipesini birkemsiz ýerine ýetirenliginiň hatyrasyna, ony Wan atly welaýat häkiminiň kazyçylyk işleri boýunça kömekçisi edip belläpdirler. Ol işini şeýlebir oňat ýerine ýetiripdir welin, häkim özüniň on ýedi ýaşly gyzyny oňa beripdir. Gunuň gelninden göwni hoş eken. Emma ony bir zat iňkise goýupdyr. Gyz maňlaýyny altyň bezeg şaýlary bilen hemişe ýapyp gezer eken. Olary hiç wagt hatda ýüzüni ýuwanda-da aýyrmandyr.
Durmuş guranlaryna bir ýyl geçenden soňra, Gu onuň sebäbini sorapdyr. Gelni gynanç bilen şeýle gürrüň beripdir:
— Men häkimiň ýegençisi, gyzy däl. Kakam ömrüniň ahyrna çenli kazyň wezipesini ýerine ýetiripdi. Ol wagtlar çagadym. Ejem bilen doganymy asla bilemok. Sebäbi olar gaty ir aradan çykypdyrlar. Meniň enekäm halyma dözmän, öz ýanyna alypdyr. Ol mejbury ýagdaýda kakamdan galan ýerde gök ekip, onam bazarda satýardy. Üç ýaşymdakam haýsydyr bir päliýaman adam meni pyçaklajak bolupdyr. Meniň bagtyma onuň niýeti paşman, maňlaýym ýaralanypdyr. Bu bezeg şaýlary şonuň üçin dakynýaryn. Ýedi-sekiz ýyl mundan ozal daýym meni tapyp, gyzlyga aldy. Soňrada saňa gelinlik edip berdi.
— Seniň enekäň bir gözi kördümi? — diýip, Gu gyzdan sorapdyr.
Gelni:
— Hawwa, edil özi. Sen ony nireden bilýäň? — diýipdir.
Gu şonda ähli bolup geçen zady boluşy ýaly gürrüň beripdir… Muňa seretmezde olar biri-birini sylap, gaty agzybir ýaşapdyrlar. Soňra olaryň ogul perzenleri dünýä inipdir. Onuň adyna Kun dakypdyrlar. Kun wagty gelende, hökümdar bolupdyr. Şeýle ýagdaý bolanda edilýän däbe görä hökümdary dünýä indiren ene hökmünde onuň ejesine ýokary dereje berlipdir.
Her bir zadyň öz nesibesi, bolmaly wagty bar. Amal bolmaly işler mümkin sebäbe görä bolman biler. Ýöne saňa beriljek zatlar ir bolsun, giç bolsun ahyry gowşar. Çünki ol saňa diýlip niýetlenendir.


Hytaý dilinden terjime eden Mähriban GELENOWA.

153

37

3

12

0

Mowzugy VIP edenler:

Foton — 7 sagat vip etdi.11.06.2019 / 17:23:18