16:10 Mowzuk

⇒ Şowsuzlyga uçran synanyşyklar
Apollo 11'den, ýagny aýa ilkinji gezek gadam basylan raketadan öň hem aýa 4 gezek raketa uçuryldy. Apollo 7, Apollo 8, Apollo 9, Apollo 10 raketalary tertip boýunça uçurylyp, uçuşlaryň ählisi şowsuz bolupdy.

↠ Bularyň içinde iň täsin uçuş Apollo 8 boldy
Sene 1968-nji ýylyň 25-nji dekabry. Ýerden aýrylan Apollo 8 raketasynyň ekipažlarynyň 5-nji güni. Kosmonawtlaryň her bir gepleşigi dünýä metbugatynda göni ýaýlymda diňledilýärdi, ähli kişi tolgundyryjy täzelige garaşýardy. Ýöne birden aragatnaşyk ýitdi we kosmonawtlar ýaly bütin dünýä sessizlige bürendi. 10 minut ýaly wagt geçse-de, kosmonawtlardan ses gelmedi. Houston älem merkezindäki hünärmenler Apollo 8 bilen aragatnaşyk saklamaga synanyşýardy. Ahyr soňy Apollo 8 älem raketasyndaky kosmonawtlaryň biri James A. Lowel Jr'niň sesi eşidildi.
Lovell: "Merkez. Merkez. Bu Apollo 8. Her ýerde uçýan tegelek jisimler bar. Näçe sany? Bilmedim. Mümkin 5 ýa-da ondanam köp. Näme etjegimi bilemok..."
Houston: "Lowel, nämeler diýýäň?!"

↠ Maglumatlar halka ýetirilmedi
Lowel'iň aýdan bu sözlerinden soňra göni ýaýlym ýene kesildi. Bütin dünýäni alada basdy. Kosmonawt dogry aýtdymyka? Gören jisimi nämedi? Başga planetalylar çyndanam barmyka? Ýöne bu soraglar jogapsyz galjakdy. Sebäbi Amerikan häkimiýetiniň degişli adamlary temany ýapmak isleýärdi.
• Dünýä metbugaty bu wakanyň üstüne gitdi we häkimiýetden edinilen maglumatlary köpçülige paýlaşmaklaryny isledi. Şonda-da Amerikaly hünärmenler birnäçe kiçi kiçi düşündirişler bilen başyndan sowdy. Syýahat boýunça düşürilen 1300 suratdan 380 sanysy halka metbugat üsti bilen ýetirildi.
Ondan soň hem ýene 2 synanyşyk şowsuz boldy (Apollo 9, Apollo 10). Birnäçe sebäpler bilen aýa gonup bilmediler we älemden diňe elindäki suratlary bilen ýer ýüzüne dolanyp geldiler.

⇒ Ilkinji şowly synanyşyk: Apollo 11
Apollo 11 içindäki 3 kosmonawt bilen aýa tarap syýahata ugranda, sene 1969-njy ýylyň 16-nji iýuly görkezýärdi. Mundan öňki ähli synanyşyklaryň şowsuz bolmagyna garamazdan, raketanyň içindäki 3 kosmonawt has ynamly hereket edýärdi, esasanam Nil Armstrong.
1969-njy ýylyň 20-nji iýulydy. Apollo 11'iň içindäki kosmonawtlar aýyň daşyndan aýlanyp, düşmek üçin ýer gözleýärdiler. Mümkin bolup biljek iň erbet zatlaryň hem biri bolupdy, ýangyjy gutaryp barýardy. Şo sebäpdenem kosmonawtlar ynamly aşak düşdüler. Ýangyjyň gutarmagyna az wagt galanda, dünýäniň sabyrsyzlyk bilen garaşýan pursady gelip ýetdi, bütin adamzadyň adyndan aýa ilkinji gezek düşüldi. Älem (kosmos) gämisinden çykyp aýa ilkinji gadamyny basjak adam hem Nil Armstrong Houston Älem merkezine, taryha geçen, şu sözleri ýetirdi:
Bir adam üçin kiçi, adamzat üçin ullakan ädim. (That's one small step for a man, one giant leap for mankind.)

⇒ Nil Armstrong aýa ilkinji gadam basan adam hökmünde adyny adamzat taryhyna altyn harplar bilen ýazdyransoň, 1971-nji ýylda NASA'dan çykdy. Uniwersitetde älem inženerligi mugallymy hökmünde sapak berdi. 2012-nji ýylyň 7-nji awgustynda ýürek damarlarynyň dykylmagy sebäpli, damarlaryny açmak üçin operasiýa boldy. 2012-nji ýylyň 25-nji awgustynda bolsa aradan çykdy.

๏ Adamzat taryhynda şuwagta çenli iň uly açyşyň birini eden Nil Armstrong'yň ölümi bolsa hiçkimiň ünsüni çekmedi.

∅ Nil Armstrong hakykatdanam aýa gadam basdymy ýa-da Disneyland stdudio'larynyň birine?!
⇛ Kino režissor T. Patrick Murraý 1999-njy ýylyň mart aýynda Stanley Kubrick bilen ölmezinden 3 gün öň duşuşandygyny aýtdy. Bu reportažda NASA'nyň aýa düşmedigini, sebäbi ol wideony (kadr) özi düşürendigini gürrüň beren Kubrick, hakykatlary 15 ýyllap gizlin saklamagy üçin 88 sahypalyk şertnama gol çekdirilipdir.

⇛ Aýa düşüş hereketleriň haýsydyr bir kino düşürişi ýaly kabul eden Kubrick, wideosynyň dünýä eden täsiri sebäpli wyždanynyň birahat bolýandygyny aýtdy. 1969-njy ýylda aýa aýak basylýan wideosyny bir studioda düşürmek pikiriniň arkasyndada Amerikanyň şol wagtky prezidenti Richard Milhous Nixon'yň bardygyny, Amerikanyň halkyny mundan beýläk aldap ýörmek islemeýändigini hem belläp geçdi.

⇛ Aýdýanlarynyň ýalan däldigini birnäçe gezek gaýtalan režissor: Space Odyssey, A Clockwork Orange ýaly kinolary düşüripdi. Aslynda bu ýasama oýunyň içinde girmek islemändigini, ýöne para peşheşine boýun bolandygyny, bu hereketi hem öz sungat abraýyny ýere dökendigini aýtdy.

NASA'nyň aýa çykmadygyny, sowuk urşy döwründe Amerikanyň maksady garşydaşy SSSR'e biderek çykdaýjylar etdirip pese düşürmek. Hat-da aýda dikelen baýdagyň howasyz ýerde pasyrdap durandygy, kosmonawtlaryň we jisimleriň kölegeleri hem deň gelmeýändigi, aýyň klimaty bilen gabat gelmeýändigi hem birnäçe wagt bäri jedelleşilýär.

✓ 2012-nji ýylda Jay Weidner'iň "Room 237" atly ylmy wideosy, Kubrick'iň 1980-nji ýylda düşüren "The Shining'in Apollo 11" atly kinosynyň "aýa gadam basma" oýnuny öňe sürýär.