12:43 Mowzuk

Mayk Tayson...gizlin hakykatlar

Bezzat çagadan proffesional boksça öwrülen Mayk Tayson.

Maykl Taysonyň adyny boksa gyzyklanmaýanlaram tanaýan bolsa gerek.Ady rowaýata öwrülen bu boksçynyň doly ady Maykl Jerard Mayk Tayson. Ol 1966-njy ýylyň 30-njy iýunynda ABŞ-nyň Nýu-York şäherinde eneden boldy. Onuň ene-atasy Mayk dogulýança aýrylyşypdyrlar ýöne geljekki boksçy atasy Persel Taysonyň familýasyny alypdyr.

Maykyň çagalygy dürli kynçylyklar we betbagtlyklar bilen geçipdir. Çaga wagty juda ýuwaş hemem semiz bolany üçin özüni gorap hem bilmändir. Goňşy çagalary we klasdaşlary hemişe Mayky masgaralap, onuň üstünden gülüpdirler. Ýöne 9-10-ýaşlarynda Taysonyň häsiýetinde düýpli üýtgeşmeler bolupdyr. Bokaçynyň özüniň aýtmagyna görä, bir gün özünden 3-4-ýaş uly köçe oglanlarynyň biri onuň elindäki kepderini zorluk bilen alypdyr (Mayk çaga wagty kepderilere aýratyn mähir bilen seredýän eken) we onuň kellesinden ýumruk inderipdir. Erbet gahary gelen Tayson ol oglanyň üstüne ôzûni oklapdyr we "hezil edip" urupdyr. Köçe oglanlary Maykyň bu hereketine haýran galyp, ony öz hataryna goşupdyrlar. Şondan soň Mayk köp "taýak iýipdir". Birnäçe gezek ahlak düzediş kaloniýalaryna düşüpdir.

Bir gün ahlak düzediş kaloniýasyndaky çagalar bilen terbiýeleýji gürriňdeşlik geçmek üçin meşhur boksçy Muhhemet Aly gelipdir. Muhammet Aly bilen bolan duşuşykdan soň Maykda boksçy bolmak islegi döräpdir.

Mayk terbiýesizligi üçin 13 ýaşynda Nýu-Yorkdaky ýörite düzediş mekdebine ýerleşdirilipdir. Oňa "terbiýesi düzelmez","adam bolmaz" diýip seredýän ekenler.

Taysonyň ugradylan mekdebinde öňki boksçy Bobbi Styuart bedenterbiýe sapagyndan okadýan eken. Mekdepdäki eden etdilikleri üçin Tayson bir adamlyk, jeza otagynda saklanypdyr. Şonda ol Bobbi Styuart bilen görüşmekçidigini aýdyp, aýak diräp durupdyr.nMugallymy gelensoň, oňa boksçy bolmak isleýänini aýdypdyr. Styuart Mayk bilen türgenleşik geçmäge söz beripdir we munuň üçin tertip-düzgüni bozmazlygyny şert edipdir.

Şundan soň Taysonyň häsiýeti gowy tarapa üýtgäpdir. Birnäçe günden soň Styuart ýene bir şert goýupdyr: Mayk mekdepde näçe gowy okasa, mugallym onuň bilen şonça köp türgenleşik geçirmäge söz beripdir. Mugallymyň bu şerti sebäpli ýaş boksçynyň okuwlary hem gowylanypdyr.

Mayk Tayson bir gezek türgenleşik wagtynda, tälimçiniň elindäki urulýan elligi urup durka, urgusy bilen tälimçisini ýykypdyr. Şägirdiniň güýji we ukybyny gören Styuart oňa özündenem tejribeli tälimçi gerekdigini duýýar we ony meşhur tälimçi we hemaýatkär Kas D'Amato bilen tanyşdyrypdyr.

Meşhur tälimçi Taysonda täze çempion görüpdir, onuň üçin professional topar döredipdir.Tälimçiler, kömekçiler, owkalaýjylar we beýlekilerden ybarat topar täze boksçynyň kemala gelmegi üçin oňa hyzmat edipdirler. Şeýlelik bilen köçe oglany hakyky boksça öwrülipdir.

Mayk Tayson professional rinkdäki ilkinji duşuşygy 1985-nji ýylyň 5-nji martynda Gektor Mersedesiň garşysyna geçipdir. Şol ýyl Mayk Tayson 15 gezek ringe çykypdyr we hemmesinde nokaut bilen ýeňiş gazanypdyr.

1986-njy ýylyň 26-njy iýulynda Marwis Freyzeriň garşysyna ringe çykýar we 30-sekuntda garşydaşyny ýeňýär. Bu netije Mayk Taysonyň iň tiz nokauntcy hasaplanýar. Soňra 1986-1987-nji ýyllardaky yzly-yzyna gazanýan ýeňişleri bilen boksyň WBC,WBA we IBF ugurlary boýunça dünýä çempiony bolýar.

1990-njy ýylyň 11-nji fewralynda Tokio şäherinde Jeyms Daglasa garşy ringe çykýar.Onunjy raunda çenli Tayson garşydaşyny birnäçe gezek nokdaun ýagdaýyna düşürüpdir emma onuň özi garaşylmadyk ýagdaýda onunjy raunda nakaund bolupdyr.

Şondan soňra Tayson birnäçe gezek ringe çykypdyr.1996-njy ýylda WBC we WBA ugurlarynda çempionlygy täzeden eýeläpdir. Ýöne öňküsi ýaly boksyň ähli ugurlarynda çempion bolmak oňa başartmandyr.

2005-nji ýylyň 11-nji iýunynda üstünlikleri bilen göze ilmedik boksçy Kewin Makbrayta garşy ringe çykyp ýeňilensoň, boks sportyndan gidýändigini mälim etdi. Ol özüni hem boksyny hem masgara etmek islemeýänini aýdyp, özi üçin boks bireýýam-Daglasdan ýeňilenden soň gutarandygyny aýtdy.

Mayk Tayson karýerasynyň dowamynda 58-gezek ringe çykdy. Olaryň 50-sinde (44-sinde nokaunt bilen) ýeňiş gazandy. 6-synda ýeňildi we 2 duşyşygy hem "geçirilmedik" diýip hasaba alyndy.

Mayk Tayson hakynda gyzykly maglumatlar:

Musulman dinine geçensoň, adyny Mälik Abduleziz diýip üýtgeden;

Et we et önümlerini iýmeýär, diňe gök önümli we süýtli naharlary gowy görýär.

40-dan gowyrak filmlerde kiçiräk rollarda oýnan. Hemmesinde özi bolup (Mayk Tayson bolup) oýnan.

Özi hakyndaky "Tayson" kinofiliminiň (1995ý) senariýasyny ýazmaga gatnaşan,"Şan-şöhradyň arka tarapy"(2003ý) we "Mayk Tayson"(2009ý) dokumental filimlerinde surata düşen;

Şu wagta çenli hiç kimiň gazanmadyk birnäçe rekordlary gazanan:

Iň ýaş dünýä çempiony (20-ýaş)

Boks boýunça dünýäniň bütinleý çempiony (21-ýaş)

Ringe çykan gününden başlap,dünýä çempionlygyna we bütinleý dünýä çempionlygyna ýetýänçä iň az wagt sarplan boksçy. Dünýä çempiony bolmak üçin bir ýyl sekiz aý, bütinleý çempionlyk üçin bolsa iki ýyl bäş aý wagt gerek bolan.

19 garşydaşyny altynjy raunda çenli,13 garşydaşyny birinji raunda nokaunt eden;

Sekiz çaganyň atasy;

Taÿarlan Allanur Çaryÿew