17:11 Mowzuk

BIR HADYSDA NAMAZ, ORAZA WE HAJ ÝALY YBADATLAR BILEN DÖKÜLMEÝÄN KÄBIR GÜNÄLERIŇ HALAL EKLENÇ ETMEK ÜÇIN GÖRÜLEN GÖRGÜLER BILEN DÖKÜLÝÄNDIGI AÝDYLÝAR. ŞOL HADYSA NÄDIP DÜŞÜNMELI?

Hawa, bir hadysda Iki Jahan Serwerimiziň (s.a.w) sahabalara: „Şeýle günäler bardyr. Olary namaz, oraza, haj we umre hem päk päkläp bilmez“ diýendigi, sahabalar hem: „Ýa Allahyň Resuly! Adamyny şol günälerden päklejek zat nämedir?“ diýip soransoň, Pygamber Serwerimiziň (s.a.w): „Eklenç etmek üçin görülen görgüler hem-de kynçylyklar“ diýip jogap berendigi rowaýat edilýändir. (Et-Taberani, El-Mujemül-Ewsat 1/38).

Şu hadysa düşündiriş bermezden ozal, Kurany Kerimiň we Sünnetiň dogry okalyp dogry düşünilmeginde ulamalaryň örän ähmiýet beren bir ýörelgesini ýatladyp geçesim gelýär. Öňem köp ýerde belläp geçişim ýaly, isle aýat bolsun, isle hadys – tapawudy ýok, olara dogry düşünmek üçin külli nazar hem-de düýpli seljeriş zerurdyr. Ine, aýat hem hadyslara şular ýaly umumy nazar bilen seretmek gerek. Şu ýörelgä esaslanyp, beýleki dini hökümleri hem göz öňünde tutup – umumy nazar bilen Kurany Kerime we hadyslara seredenimizde, halal eklenç etmek üçin görgi görmekligiň adama gazandyrýan sogabynyň namazyň, orazanyň hem-de hajyň sogabynyň ýerini tutup bilmejegini görse bolýar. Umre nepil ybadat bolany üçin, belkem haýsynyň sogaplydygy hakda jedelleşse bolar. Ýöne mälim bolşy ýaly, namaz – diniň diregidir. Namaz – diniň nurudyr. Din gämisi namaz atly suwuň üstünde ýöreýändir. Namaz – ähli ybadatlaryň başydyr. Oraza barada aýdylmaly bolsa, Pygamber Serwerimiz: „Oraza (ikiýüzlülik bilen ýa-da beýleki agzalardyr duýgularyň agzyny beklemezlik bilen) harlanmasa, ýyrtylyp deşilmese, ol – adamy goraýan sowutdyr hem-de galkandyr “(Ali El-Müttaki, Kenzül-ummal 8/443) diýipdir. Haj bolsa – adamyň ähli günälerden päklenip, arassalanýan derýasydyr. Esasanam, Arafat – adamyň barça günäleriniň dökülýän beýik hem mukaddes ýeridir. Diýmek, şeýle diýilse öte geçildigi bolmaz: haj bilen deňeşjek zat bolmaz. Beýle bolsa, namaz, oraza we haj ýaly ybadatlaryň dinimizdäki aýrybaşga ýerini hiç haçan ýatdan çykarman, diňe şondan soň bu hadysyň manysyna düşünmäge girişilse bolar.

www.yagmyr.com