«Biz bäş oglan bolup, Çary kel başlyklaýyn «Ýa, remezan!» gygyrdyk. Çary bizden uly bolansoň, öňbaşçy hem samap gygyrmagy öz boýnuna aldy. Men jöwen üçin, ikinji oglan bugdaý üçin, üçünjimiz erikkak, igde we şuňa meňzeşleri salar ýaly torba aldyk. Dördünjimiz bolsa, itden goranar ýaly, bir gulaç çemesi uzynlykda tommakly taýak aldy. Şeýdip obany aýlanmaga başladyk. Öňi bilen obanyň ýokary çetinden Hezretguly agalardan başladyk. Şu günki ýaly ýadymda, Çary gygyrman, ýaýdanyp durdy. Bizem: «Bol-da, bol!» bolşup, ony gyssap başladyk. Çary ahyry «Bismillähir-rahmanni rahym» diýip, şowladyp iýberdi. «Ýa, Remezan!» aýlary geler-de, geçer, eýerläp, müner-de gaçar, Behişdiň işigin Hak, jomart açar. Hak Resulam jennetiň işigin açar, Size-de Hudaýym uly bagt seçer, Hak Resul ymmaty, ýa, remeza-a-an! Birinji gygyryşymyz bolansoň, ahyrynda «Ýa, remezany» sozup aýtmaga derek, gysga «an» diýip gutardyk. Çary kelem gaharlanyp: «Sizlerdenem bir «Ýa, remezan!» gygyran bolarmy?» diýip, hüňňürdäp, ösmezek etdi. Şol barmana gapy şakyrdap açyldy, içerden bir daýza çykyp, bir okara jöwen getirdi. Daýza: «Hany, ýene bir gezek gaýtalaň, ýogsa, bizler-ä ýagşy eşitmedik» diýdi. Diýenem senmi, ýene öňkini gaýtaladyk. Jöweni torba guýup, gapy-gapy syrmagy dowam etdik. Soň uly howlynyň derwezesiniň öňüne baryp gygyrdyk. Bu howlynyň iti welin, üýrmesini goýmady. Oňa garamazdan, Çary ikinji ýola gygyrdy. Mekgede bir agaç gördük, Pürli-pudakly, Allahym bir ogul bersin, ýolbars ýürekli, olam bolsun mydam ile gerekli. Hak Resul ymmaty, ýa, remezan! Bu sapar ahyry «ýa, remezan!» diýenimizde sesimiz sazlaşykly çykdy. Itiň sesi welin, ýatar ýerde ýatmady. Çaram derwezä has ýakyn baryp: «Köp berenden tiz beren» diýip gygyrdy. Çary: «Bulardan köçe gopjak däl, gideli, oglanlar» diýdem welin, demir taslamaly agyr derweze jagyldap açyldy. Içerden göwremen, sakgally biri çykyp, gysymynda bir zady görkezip: «Ýene bir ýola gygyrsaňyz, şuny berjek» diýdi. Çaram: «Juda gygyrarys, kemini goýmarys» diýip, ardyndy-da, saýrap başlady: Aşyňy iç-ä, aşyňy iç, Aşyňy içen derlesin, Size gelen belalar, Daga-daşa ýaýrasyn, Hak Resul ymmaty, ýa, remezan!» diýdi. Sesimiz kesilenden ýaňky adam gysymyndaky zady Çara berdi. Aýyň ýagtysyna ýaňky zat ýalpyldap gitdi. Men onuň kümüş puldygyny aňşyrdym. Azrak ýöränden soň, Çary gysymyny açdy, görsek rupiýa ekeni, oňa iki bolup bilmedik, bijaý begendik. Çarydan: «Sen ol adamy tanaýarmyň?» diýip sorasam, «Oňa Nobat myrahyr diýerler» diýip, hondanbäri gopbamsyrap, bar kişini tanaýandan boldy. Biz şol barmana üç sany hatara oturan gümmez kepbäniň üstünden bardyk. It üýrmänsoň, kepbeleriň ýanyragyna baryp gygyrdyk: «Mydam başyň dik bolsun, Ogul-gyzyň jüp bolsun, Eden işiň päk bolsun, mydam ýaran Hak bolsun! Hak Resul ymmaty, ýa, remeza-a-an!». Sag kepbäniň işigi ýuwaşja açyldy, içerden ýaş gelin çykdy. Elinde bir saçak ap-ak gowrulan mekge patrak. Gelin ýakynymyza geldi-de, gülümsiräp: «Ýene birini aýtsaňyz, baryny berjek, ýogsa-da, ýaryny» diýdi. Çarynyňam ýat haltasy dürli bentlerden doly bolansoň, ýene birini güzledip goýberdi: «Biz-ä sizi baý gördük, Tüýnügňizden Aý gördük, Altyn bilen apardyk, Kümüş bilen gopardyk, Az bereniň gyzy bolsun, Köp bereniň ogly bolsun! Hak Resul ymmaty, ýa remeza-a-an! Gelin jakyrdap güldi-de, gowrulan mekgäni üçünji oglanyň torbasyna agdardy. Gijäniň ýaryna çenli «Ýa, remezan» gezdik. Ahyry bir howla baranymyzda bir ýaşuly çykyp, Çarynyň ýüzüne bakyp üç gezek dagy bir zatlar diýdi. Bizem, näme ahyry ýa remezanyny diýerdik. Ýaşuly gysymyndaky paşaýy teňňäni Çara berip: «Indi öýüňize gidiň, il uklady, hä diýmän daň atar» diýdi. Gojanyň aýdanyny makul görüp, öýe ugradyk. Şol wagtam aşaky obada «Ýa, remezançylaryň» sesleri ýaňlandy. «Biz gygyrmany goýanda, bular näme üçin gygyrýarlar» diýip, Çary dillendi. «Bu bihepbeleri gygyrmaz ýaly edeliň, hany, yzyma düşüň!» diýip, Çary şol tarapa ugrady. Men oňa garşy çykdym: «Dost, sen ýalňyşma, olar seniň bereniňi iýmedimi, goý, gygyrsynlar, bize näme». Ýöne bu gezegem kel kelligini edip, üç oglany öz tarapyna azdyryp aldy. Olar Çaryny goldadylar. Men öýe ýeke gaýtmaga gorkyp, olaryň yzyna düşmeli boldum. Şeýdip ýa remezan gygyrýanlary aňtap başladyk. Olar bir gabşala gelende Çary eli taýakly olaryň öňünden çykyp: «Torbalaryňyzy ýerde goýuň, bolmasa, baryňyzy urup ýykaryn» diýip haýbat atdy. Oglanlar kelhandan köp ýaş bolansoň, gorkularyna, sen-men ýok, torbalaryny ýere taşlap, göterdiler ökjäni. Çary hondan bäri, iş bitiren kişi bolup, torbalaryň ýanyna baryp, bize-de bäri geliň diýip yşarat etdi. Ol oglanlaryň birine: «Tulparja, hany, torbalarda näme bar, barlaşdyr» diýdi. Tulpar, diýseň tulparja, pitdikleseň ýaryljak, bu zaňňar togalanyp bardy-da, torbalara elini sokup barlamaga durdy. Ol ýetişip bildiginden: «Bul bugdaý, bu jöwen, bu igde» diýip, sanap başlady. Oňa: «Jöwen bilen bugdaýda biraz goýdy-da, galanyny öz torbamyza agdar» diýdi.
Soň biz awy oňan tilki ýaly, öýe baka ugradyk. Çary ýolboýy sykylykda «Sen-seni» çalyp geldi, başgalarmyzdan welin, ses-seda çykmady. Haçanda dargaşmaly bolanda Çary bize: «Bu bolan işi hiç ýerde aýtmaly däl, agzyňyza berk boluň. Torbalary, pullary özüm saklajak, erte agşam ýene şu ýere jemleneris, «Ýa, remezan» gygyrarys» diýdi. Ol torbalary göterip, öýüne baka ýumlukdy. Bizem öýli-öýümize dargadyk.
Ertesi agşam ýene «Ýa, remezan» gygyryp ugradyk, ep-esli jöwen, bugdaý, teňňe düşdi. «Osursaň, ýakaňdan çykar» diýleni, aşaky obanyň oglanlary Çary keli tanap, ony agalaryna ýamanlapdyr. Şol gije indi gygyrmany bes edip, öýe gaýdaly diýip durkak, aşaky obanyň iki sany dyzman oglany taýakly alymyzdan çykdy. «Zora zor bar, ejize ejiz ýok» diýişleri ýaly, Çara-da zor geljek bu iki ýetginjek oňa tarap ýönükdi. Olaryň biri Çarynyň ýakasyndan tutup, ýeňsesine bir degirdi, kelhan diň arkan gaýtdy. Biz gorkymyzdan torbalary taşlap, aýak aldygyna öýe gaçdyk.
«Bu bolan wakany aýtmasyz» diýip, öýli-öýümize ugradyk. Ertesi, oglanlara aýtman, men Çarylara bardym. «Çaryny çagyryň» diýsem, enesi: «Ol agşam gelmedi, daýylarynda galandyr» diýdi.
Ýeke-ýekeden oglanlary jemledim, Çarynyň gözlegine çykdyk. Şonda Hudaýberdi tulpar: «Öz-ä bolsa, taraşlaryň harabasyndadyr» diýdi. Soň biz tulparyň diýen harabasyna bardyk. Barsak, bu haraba biziň Çary bilen baljöwen soran ýerimiz eken. Görsek dodaklary ganjaryp, çişipdir, gözüniň aşagy hem gap-gara, gowuja ýenjilipdir. Men içimden «Gazma, düşersiň, ýakma, bişersiň!» diýenleri. «Bu, sebäbi atalardan arkama-arka geçip gelýän dessur ahbeti» diýip, içimi gepletdim.
Soňra biz Çarydan näme bolanyny soradyk, ol bolan işi gizlemän aýdyp berdi: «Urdular, özäm gowuja urdular. Sizem näme, namartlap, gaçdyňyz, eger hemmämiz garşysyna duran bolsak, kisämdäki teňňeler galardy. Ýeke galanymdan soň, kisämi barlap, hemmesini aldylar. Entegem düýnki rupýa hem teňňeleri özüm bilen almandyryn, alan bolsam, olaram gitjek ekeni. Men bu ýagdaýda birki gün meýdana çykyp biljek däl, meni öýe eltiň» diýdi.
Enesi Çaryny görenden: «Waý-eý, balam, ýüz-gözüň näwüran, näme boldy saňa?» diýip gygyryp başlady. Çaram: «Tutdan ýykyldym» diýip ýalan sözledi. Bizem aňkaryp durman: «Erte geleris» diýip, öýe baka ugradyk. Ertesi jöwendir bugdaýy bazarda satyp, pullara süýji almagy wadalaşdyk. Bazar güni Çary bilen Welli gidip, jöweni, bugdaýy pullap, üstüne rupýa bilen teňňeleri goşup, alty gadak nabat hem kemput getirdiler. Iýenimizi iýip, galanyny paýlaşdyk».

95

25

2

8

0

Mowzugy VIP edenler: