Obanyň mollasy merhumyň dul galan aýalyny eýwana çagyryp, indiki edilmeli urp-adatlar, dessurlar hakynda ýol-ýoda görkezip başlady:
- Ýeňňe, bir ölüm hemmämiziň başymyzda bar. Ölen öldi. Yzynda galana kyn. Indi gulak assaňyz, ýedisine bir goýun soýarsyňyz. Goňşy obadanam gelerler. Kyrkynda hem şeýtmeli bolar. Her penşenbe obaň garrylaryny çagyryp, doga-dilegi üzmäň. Tää kyrk güne çenli arwahlar çyňkyryp öýüň töwereginde aýlanyp gezýäler. Biziňk-ä bir aýtmak.
Kempir gözlerini petredip, näme diýjegini bilmän duryberdi. Onuň äri o diýen baý däldi. Orta tap gazanç edip ýören adamdy. Öleninden soň bular ýaly bolar öýdüp hyýalyny getirmändi. Kempir howsala düşdi. Bir ýyla çenli munça harajady nireden alarka? Däp-dessurlary etmesek aýyp bolar. Adamlar näme diýer. Arwahlaram gapyda çyňkyryp otursalar. Molla ýene gepe başlady:
- Ýeňňe, merhumyň garyndaş-uruglary köpdi. Agasy, inisi, gyz uýalary, jigileri. Bu howly merhumyň atasyndan galan. Howluda bularyň hem haky bar. Ana, gapyň öňünde durlar. Şonuň üçin gürrüň ula gitmez ýaly, häziriň özünde howla nyrh kesip, mirasdüşerleň paýyny belgiläp goýsak.
Gapyň öňünde duran miras talap edijiler gulaklaryny gerip, eýwana tarap diň saldylar. Hemmesiniň üstünde gymmatbaha geýimler, ellerinde tylla sagat, aýaklarynda deriden köwüş. Biriniň garny sallanyp dur, biriniň boýuny ýaldyrap dur, ýene biri brilliant gaşly ýüzik dakynan...
Dul kempiriň egninde gara eleşan jempir, kellesinde matam belgisi üçin oralan ştapel ýaglyk. Aýagynda apgyrdy giden köwüş. Onuň görnüşinden öte teň ahwaldadygy bildirip durdy.
Ahyry ol ysgynsyz dillendi:
- Bu edýäniňiz ölüni talamak bolýar dälmi näme? Bu öý diýýäniňiz bu gün-erte ýykyljak bolup dur. Nämesini paýlaşjak? Bir ýyla çenli däp-dessurlaryny etjek bolsam, şonsuzam tuwmaýak galýan men. Uýasy bolsa, aga-inisi bolsa, ýanymda duryp sarp-harajatlaryna kömek etsinler-dä.
Boýny ýaldyrawuk mirasdüşer tylla dişini ýaldyradyp gep atdy:
- Gelneje, gerek-ýaragyňyza pul harçlaberiň. Howly satylandan soňra hemme çykdaýjyny özara bölüşeris. Ol ýerine hatyrjem bolaýyň.
- Hawa, şu diýýäniň makul - diýdi garyn çykaran mirasdüşer. - Emma, harjy ol diýen köp sarplamaň. Miras bölünende onça-munça bölegi elimize degsin.
Mermer daşly zynjye dakynan, pombarh köýneginiň ýeňini çermäp çagasyna halwa iýdirip oturan merhumyň mirasdüşer gyz uýasy gep atdy:
- Nähili harç bolsa agalarymyň, jigilerimiň hasabyndan bolsun, bir aýal başym bilen näme üçin meni goşýaňyz? Meniň paýymy dolulygyna berersiňiz.
Dul kempiriň gözünden ýaş syrykdy.
- Nähili edeýin? Munça harjy nireden alaýyn?
Molla uzak pikirlenip juda "manyly" gep aýtdy:
- Häziriň özünde howla baha kesmek gerek. Ana şol pulyň hasabyndan kime näçe paý düşjegi belli bolýar.
Boýny ýaldyrawuk hemmeden öňürti gelinen netijäni makullady:
- Şu aýdanyň göwnejaý. Meselem, men howlyň hasabyndan karz berip durmagym mümkin. Emma üç-dört kişiniň güwäliginde.
Şol wagt gapydan iki aýal girip geldi. Hälki mermer zynjyrly, paýymy doly alaryn diýip duran merhumyň gyz jigisi ýerinden turyp, gelen aýallaryň boýnuna asyldy.
- Waayy jigerimden aýryldymeeeeey....

Sandyk doly sary gül,
Daksam maňa gelişmez.
Jigerimiň derdini,
Aýtsam ýerine düşmez.

Waay agamjannnn, nähili adamdy. Şeýle hossarymdan aýryldymeeyyyy....
Ol agyny bes edip, ýene mollanyň ýanyna geldi:
- Her kimiň paýyny öz eline berersiňiz - diýdi.
- Bor, jigim, bor. Nyrhy kesildi. Agaňyz karz bermekligi öz boýnuna aldy.

Göwni hatyrjem bolan aýal ýene sesini gataldyp ýene aglamana başlady:

Uzyn-uzyn derekler
Ýolda ýatsa ýaraşmaz.
Şeýle eziz jigerim,
Görde ýatsa ýaraşmaz.

Agamjandan aýrylyp galdymo-o-o....

Hem ärinden, hem howlusyndan jyda düşen kempiriň gözünden damja-damja ýaş damyp, gymyldaman durdy.

247

43

7

11

0

Mowzugy VIP edenler: