17:01 Mowzuk

Śahyryñ poeziÿa hakda oÿlanmasy

Poeziýa hakdaky hyjuwly jedeller, çekişmeler bir howa böwşeňleşdi. Esli wagt bäri poeziýa barada gyzgyn çekişmeler edilmeýär. Türkmen sowet poeziýasynyň H.Kulyýew, A.Agabaýew, I.Nuryýew, G.Şamyýew we başga-da bir topar ýaşlary özüniň özboluşlylygy bilen, ýagny ähli üstünligidir, kemçiligi bilen okalýan şahyrlara öwrüldiler. Bu şahyrlaryň goşgulary barada dürli ýyllarda ownukly-irili makalalar çykanda bolsa, olaryň umuman türkmen poeziýasyna alyp gelen “ýükleri”, öwüşginleri barada agyz dolduryp zat aýdylmady. Ýogsa, türkmen tankytçylary özleriniň her çykyşynda şu nesliň poeziýamyza täze bir zat alyp gelendigini ynam bn ykraram etdi. Emma bu nesil näme alyp geldi? Onuň öňki nesilden tapawudy näme? Näme üçin hut şol ýaşlaryň döredijiligi barada köp gürrüňler edildi? Ine, şu soraglara belli-külli jogap bolmady. ”Onuň filosofiýasy çuň, munuň romantikasy owadan, beýlekiniň rifmasy täsin” diýen ýaly umumy gürrüň hemmä belli bolan elementlere syrygdy.
Indi ara maý düşüp, soňky on-on iki ýyllykda poeziýa gelen ýaşlaryň ähli üstünligi, kemçiligi hakda dury akyl hem gyzgyn ýürek bilen oýlanşykly gürrüň etmäge wagt boldy. Döwrüň özi her zady öz mynasyp ornunda goýdy.
Baryp 60-njy ýyllarda “estrada poeziýasy” ady bilen meşhur bolan poeziýanyň daşynda turan topalaň bu gün, görüp otursak, manysyz jedeller ekeni. Kimdir biriniň ýeserlik bilen tapan bu jümlesi özüniň daşyna şahyrlardan, tankytçylardan düzülen giden bir garşydaşlaryň toparyny üýşürdi. Ol poeziýa gereksiz, ýeňil, hakyky edebiýatdan daşda duran, aňsat ýerden meşhurlyk gazanjak bolýan poeziýa diýip baha berdiler. Emma hakykat ýüzünde adamlar giň auditoriýalarda bütinleýin gulaga öwrülip, şahyrlaryň ikinji jahan urşy döwründe Watanyň, il-günüň başyna düşen agyr ykbal hakda, “uruş ýyllarynyň toýlary” hakda diňleýärdiler. Onsoň bu ýerde ýeňles “estrada poeziýa” hakda nähili gürrüň bolup biler?! Meniň pikirimçe, öz eserini ussatlyk bilen okap, onuň manysyny diňleýjilere janly, duýarlykly, has düşnükli ýetirip bilýän şahyra ”estrada şahyry” diýip at goýmak nädogrymyka diýýärin. Wagtyň özi munuň şeýledigini biziň hemmämize subut etdi.

Gurbannazar Ezizow