07:23 Mowzuk

Bir zamanlarda gündogarda örän akylly we bilimli bir hökümdar bar eken.
Bu hökümdar ýer ýüzünde ýaşaýan ynsanlara degişli ähli zady bilmek isläpdir.
Wezirlerini ýanyna çagyrypdyr we:
"- Maňa dünýädäki ähli milletleriň taryhyny ýazyň, geçmişde we şu gün nähili ýaşaýandyklaryny,
haýsy söweşlere gatnaşandyklaryny we dürli ülkelerde ösen iş we sungat ýollaryny aýdyp beriň" diýip buýruk
beripdir we olara bäş ýyl wagt beripdir.
Wezirler öňünde hormat bilen baş egipdirler.
Soňra patyşalykdaky akylly adamlaryň iň akyllylaryny bir ýere üýşüripdirler we hökümdaryň islegini aýdypdyrlar.
... Bäş ýyldan soň wezirler ýene köşkde toplanypdyrlar.
- Hökümdarym, islegiňiz ýerine ýetirildi. Daşaryk seretseňiz muňa göz ýetirersiňiz, diýipdirler.
Hökümdar haýran galmak bilen gözlerini açypdyr. Köşgüň öňünde, soňy gözýetimde ýitip gidýän bir düýe kerweni durmyş.
Her düýäniň arkasynda iki uly horjun we her horjunyň içinde-de, owadan gaplanan on sany uly jilt (eseriň, neşiriň aýratynlykdaky bir kitaby) bar.
- Bu näme ? diýip sorapdyr hökümdar.
- Bu dünýä taryhydyr, diýip wezirler jogap beripdir.
-Permanyňyza laýyklykda bilimli adamlar bäş ýyl durmazdan, irginsizlik bilen işledirler.
-Meň bilen oýun edýärsiňizmi, diýip, patyşa gygyrypdyr.
-Ömrüm bularyň hatda ondan birini okamagada ýetmez! Aýdyň, gysga bir taryh ýazsynlar, emma ähli möhüm wakalar içinde bolsun.
Şeýlelik bilen olara ýene bir ýyl wagt beripdir.
Bir ýyl geçipdir we kerwen ýene köşgüň öňünde durmuş.
Bu gezek diňe on sany düýe we her düýäniň arkasynda iki horjun, bularyň içinde-de on jilt kitap bar eken.
Patyşa örän gaharlanypdyr.
- Bu güne çenli ähli milletleriň ýaşan diňe iň möhüm wakalaryny ýazmagy aýdyň olara. Näçe wagt isleýärler ?
Akylly adamlaryň iň akyllysy öňe çykypdyr we:
-Ertir şahym, arzuwňyza ertir ýetersiňiz, diýipdir.
-Ertir ? diýip geň galypdyr hökümdar.
-Örän gowy, emma meni aldaýan bolsaňyz, kellesiz galarsyňyz.
Soňunda mawy asmana güneş galypdyr we hökümdar pähimli adamy ýanyna çagyrypdyr.
Garry pähimdar elinde kiçijek bir tagta guty bilen içeri giripdir we boguk ses bilen:
- Eý hökümdarym, ähli adamlaryň taryhynda ýaşalan iň möhüm wakalary şul ýerden taparsyňyz, diýipdir.
Patyşa gutyny açypdyr. Gutynyñ içinde bir parça deri bar eken we onuň ýüzünde ýekeje sözlem ýazylypdyr:
" Dogdular, Ýaşadylar we Öldüler"

Terjime eden : Patyşagulyýew Magtymguly