Ýaz aýlary, Aýgül hemişeki ýaly işe barýardy. Aýgül hemişe işe barşyna seýilbagda oturan maýyp adamdan hal-ahwal soraşyp, kä wagt bolsa oňa okar ýaly kitapdyr, gazetlar getirip berýärdi.
Bir gün Aýgül ýanyna oguljygyny hem alyp, jorasy Çynar bilen seýil baga aýlanmaga çykdylar. Aýgül ýene şol adama gabat gelip, hal-ahwal soraşyp geçip gitdi. Jorasy Çynar:
--Aýgül, sen näme bu adamy tanaýaňmy?
--Hawa tanaýan, onda-da juda gowy tanaýan.
Ýüzüne ýere salyp, keýpi gaçan Aýgüli gören Çynar:
--Agy-y-y, Aýgül, näme boldy? Näme beýle ýüzüňi ýere salyberdiň-le gy-y?
Aýgül bolsa seýilbagyň çetindäki bir oturgujyň üstünde, ogluny bagryna basyp
bir nokada seredip oturdy. Çynar Aýgüliň bu ýagdaýna geň galdy. Ol jorasyny
hiç beýle ýagdaýda görmändi. Biraz wagtdan soň Çynar:
--Agyz Aýgül name bolýa saňa? Özüňe gel! Ýüzüň arwah gören adamyň ýüzi ýaly
ap-ak bolaýdy-la?! Adamyň sabryny synama-da aýdaý içiňdäkini- diýip
Aýgüliň egnine kakyp goýbedi. Tisginip giden Aýgül:
--Çynar, ýeri men saňa name aýdaýyn hä? Näme aýtmagyma garaşýaň? Özümiň
ajy geçmişimden başga näme aýdaýyn? Bu syry özüm bilen baky dünýä alyp
giderin öýdüpdim, emma indi kimdir birine aýtmasam bu ýük maňa agyr bolýa.
Sen meniň iň gowy joram, sen meniň syrymy öz syryň ýaly saklajagyňa
ynanýan.
--Wah, jorajan maňa aýdaňda ýeňleýan bolsan arkaýyn çekinman aýdyber. Biz
hemişe bir-birimiziň syrymyzdan habardardyk ahyry!
Aýgül ýene uludan dem aldyda gürrüňe başlady.
Mundan bäş ýyl öň, okuwymy dynyp ýaňy işe başlan wagtlarymdy. Arzuwlaryň
arasynda ýaşap ýören gyzdym. Durmuşym hyýallara doly, işdeş ýoldaşlarym bilen hem çalt öwrenişip, aralaryna goşulyp gitdim. Kä wagt işden soň gyzlar bilen şu seýilbaga aýlanmaga gelerdik. Her günümiz şowhunly geçerdi. Ine şeýle şatlykly günleriň birinde meniň durmuşyma Merdan girip geldi. Ol bilen şu seýil bagda duşupdyk. Men ilki oňa kän üns bermedim. Ol hemişe meniň işden çykar wagtymda işiň gapysynyň agzynda maňa garaşyp durardy. Men bolsa üns bermän awtobusa münerdimde öýe giderdim. Ol ulagly awtobusyň gapdalyndan
giderdi. “Maňa beýle üns bermegine näme sebäp bolduka” diýip pikir ederdim.
Beýle ýagdaý bir aý ýaly dowam etdi. Bir gün hem elleri gül desseli işdeş joram
Gülälek geldi-de:
--A gy-y-y sen-ä ýaman ýeserje ekeniň, hakyt “Ýere bakandan, ýer gorkar”
diýleni-dä, sesiňi çykarman iş bitirýäň, tüweleme.
--Goý-eý, näme diýip dursuň?
--Meň klasdaşym Merdany däli edäýipsiň-le, ine şu gül bilen şu hat saňa .
--Gülälek, düşünmedim? Bu näme? Kim ol Merdan?
--Bilmedik bolmasana gyz, bir aý bäri gapyda garaşdyryp goýýan oglanyňy
tanaňokmy? Ol meň klasdaşym Merdan. Şol gün seni seýilbagda görüp
halapdyr. Bir aý bari seni synlap ýör. Ahyr soňy bu gün saňa ýüregini açmak
üçin menden şulary ugratdy. Şol gün seýilbagda aýlanyp ýörkäk gelip men bilen salamlaşyp gidipdi, ýadyňdamy? Ana, şondan soň menden diňe sen hakda
soraýa —diýip Gülälek ýylgyrdy-da çykyp gitdi. Men haty açyp okap başladym:
“Salam Aýgül. Men saňa öz niýetimi nähili duýdurmak barada köp oýlandym.
Elbetde, meniň beýle hat ýazmagyma geň galýansyň. “Aragatnaşygyň ösen
zamanynda, el telefon, sms, internet ýaly aragatnaşyk ulagamlary bar wagtynda
el bilen hat ýazmasy nämeka? ” diýýänsiň. Emma nähili aragatnaşyk ösenem bolsa duýgulary has gowy beýan edip biljek zat ynsanyň öz eli bilen ýazan
hatymyka diýýän.
Aýgül men seni juda haladym. Sen ýaly gyz maňa öz ykbalyndan orun
berip bilse meniň armanym bolmazdy. Bilýän, tötänden beýle hat ýazmagym
seni geň galdyrandyr. Ýöne menem duýgularymy bir ýol bilen beýan etmeli
ahyry. Men seni çynym bilen haladym Aýgül. Şu gülleri hem çyn ýüregimden
saňa ugratdym, kabul et! Şu gün işden çykan wagtyň garaşýan. Seň bilen
ýüzme-ýüz gürleşjek. Meň niýetim çyn, ynanaý!”
Bu haty okamdan soň ýüregim çalt urup başlady. Men Merdany tanamokdym.
Şonuň üçin hem ol bilen duşuşmaga barmadym. Ol ýene öňküler ýaly meni
yzarlamagyny dowam etdi. Aradan 10-15 gün geçdi. Ol henizem meni yzarlap, işdeşim Gülälekden habarlar ugradýardy. Men bolsa aklym
haýran, sebäbi men öň beýle ýagdaýa düşmändim. Bu duýgular maňa
düýbünden nätanyşdy. Ahyr bir gün Gülälek:
--Agyz, Oglany beýdip gynap ýörmede duşuşmaga razy bolaý. Bolýa
gürleşmeseňem aýtjak zatlaryny bir diňle. Halamasaň ýok diýäýersiň- diýdi.
Şondan soň men Merdan bilen görüşmäge razy boldum. Görüşdik. Ol juda degişgen, alçak oglan eken. Ol maňa özi barada, maşgalasy barada aýdyp berdi.
Seredip otursam erbet oglana meňzänok. Gepi-sözi ýerinde-di. Bir-iki sapar
duşuşanymyzdan soň men oňa razylyk berdim. Ol bilen bagtlydym. Eýýäm ol
bilen bagly arzuwlarym bardy.
Şeýle bagtly günleriň birinde maňa Merdan:
--Aýgülüm, meniň saňa aýtmaly zadym bar. Ýöne şu aýtjak zadymy eşideniňden
soň menden gitmejegiňe söz ber- diýdi. Men haýran galdym. Onuň ýüzüne
soragly seretdimde:
--Merdan, näme beýle syrly gürleýäň? Näme aladaň bar? Arkaýyn aýt. Sen nähili
ýagdaýda bolsaňam men saňa düşünerin- diýdim
--Men saňa bu zatlary nädip aýtjagymy bilemok Aýgülüm. Ýöne aýtmasamam
bolmaýa. Seni aldap gezip biljek däl –diýdi-de aşak bakdy.
--Aýt Merdan, saňa dogry düşünerin!
--Aýgül, men bir sapar öýlenip soň gelnim bilen aýrylyşdym
Meniň depämden gyzgyn suw guýlan ýaly bolup doňup galdym. Ol bilen bagly
arzuwlarym uçup gitdi. Men hiç zat diýmän ýerimden turup gaýtdym. Ol
yzymdan seredip galdy. Onuň bilen bir näçe gün habarlaşmadym. Işdeşim
Gülälekden hem gaty görüpdim. Beyle zady menden gizlänine gaharlanypdym.
Emma ol hem iliň syryny aydyp bilmezdi ahyry.
Işden çykyp barýarkam Merdan ýene meniň öňümden çykdy. Men oňa üns berman ýöräp başladym. Emma ol meniň ýolumy bekläp durdy-da,
--Aýgül, diňläýda, Meni ejem kakam mejbur edip öýlendirdi. Meniň günäm ýok.
Men öwrenişip giderin diýip öýlendim. Emma ony söýmämsoň ýaşaşyp
bilmedim. Men seni söýdüm. Meniň hem söýýän gyzym bilen bagtly bolmaga
hakym bardyr-a. Öýlenip aýrylyşmak aýyp zat däl-ä.
--Men oýlanyp göreýin Merdan, maňa wagt ber—diýdim-de ýolumy dowam etdim.
Ol şol gün öýe gelemsoň jaň etdi. Men oňa razy bolup bilmejegimi, men razy
bolamda-da öýmüzdäkileriň bu nika rugsat bermejegini aýtdym. Ol maňa:
--Bolýa Aýgül, saňa-da düşünýän. Ýöne senden soňky haýyşym, ertir meň bilen
görüşmäge gel. Saňa iň soňky sözlerimi aýtjak. Şolary diňleseň bolya.
Onsaň saňa azar bermerin, ýoluň açyk—diýdi. Men razy boldum. Ertesi gün
işden soň Merdan bilen duşuşdym. Ol Ulaga münmegimi sorady. Ol münen
badyma ulagy gaty sürüp başlady.
--Nira barýas Merdan?- diýip soradym.
--Şu ýakynda dosdumyň öýünden almaly zadym bar, şony alyp gaýdaýaly. Onsaň
arkaýyn gürleşýäs- diýdi-de ulagyň tizligini has-da artdyrdy. Ol ulagyny bir jaýyň öňünde saklady-da:
--Aýgül, almaly zadym köpräkdi, kömek edäý-dä! – diýip haýyş etdi. Merdanyň
yzyna düşüp öýe girdim. Hiç kim ýokdy. Şol wagt Merdan bulgura suw
guýdy-da:
--Aýgül al, suw içip şujagaz ýerde oturup garaşaý, men zatlary alyşdyraýyn
— diýip, başga jaýa geçdi. Men elimdäki suwy içdim we biraz wagt geçensoň gözüm ýumulyp, ukym gelip başlady. Başym aýlanýady. Elimdäki suwly bulguryň ýere gaçanyny bilýän, yzy ýadyma düşenok. Gözümi açamda Merdan ýanymdady. Ol maňa ýylgyrdyda:
--Öýüňdäkiler indi hem bermän görsündä.. diýip gatydan güldi.

Ana, Şol gün meniň gyzlyk dünýäm tamam boldy. Men Merdan näme diýse etmäge mejburdym. Indi ygtyýarym şonuň elinde-di. Ol meň bilen bir aý ýaly gowy, mähirli gürleşdi. Meni ýere göge ynanmazdy. Emma bir aý wagt geçenden soň ol düýpgöter üýtgedi. Bir gün habarlaşsa, bir hepde ýitip gidýärdi. Özüm jaň etsem, “Diliň gysga bolansoň jaň edýäňmi, ozala men gerek däldim. Indi men gerek boldummy?” diýip haýbat atardy. Men alaçsyz oňa jaň etmegimi goýdum. Onuň ol sözleri maňa juda agyr degipdi. Özi aklyna aýlanar diýen tama bilen men oňa jaň etmegimi bes etdim. Her günüm gaýgy alada bilen geçerdi. Ejeme kakama ýagdaýymy bildirmejek bolup ja:n ederdim. Gapymyzdan bolsa bir sawyçy gitse, ikinjisi gapy kakardy. Men bolsa geleni gaýtaryp oturanyma ejem geňirgendi. Olar maňa näme bolýanyny aňjak bolýan ýalydy. Ýene alaçsyz Merdana jaň etmeli boldum:
--Alo, Salam Merdan.
--Salam!
--Gowmy ýagdaýlaryň?
--Oňat, hä, näme gepiň bar?
--Merdan bu nä boluş? Sen öň beýle däldiň? Saňa näme bolýa? Biziň öýe sawçylar gelýä. Öýdäkiler meni durmuşa çykarjak bolýalar.
--Çykaý, maňa näme üçin aýdýaň ony?
--Merdan, seniň diýip duran zadyň näme? Biziň aramyzda bolan waka...
--Aýgül, biziň aramyzda hiç zadam bolanok. Men saňa hiç zadam etmedim. Kim görüpdir bir zat edenimi? Men aýalymy gaýtaryp getirdim öýüme. Men aýalym bilen ýaşajak. Senem bagtly bol!
--Merdan, sen näme diýýäň? Men nädip toý edeýin? Men nä ýüzüme başga bir
oglana...
Eýýäm telefon öçürülipdi. Men däliräýjek boldum. Her gün Allaha ölmek üçin ýalbardym. Işe gidesim, ile çykasym gelenokdy. Joralarymyň ýanyna barmaga kemsinerdim. Köçä çyksam Merdan öňümden çykyp maňa barmagyny çommaldyp gülaýjek ýalydy. Il meni näletläp, daşlaýjak ýaly duýuldy maňa. Bu halatdan çykmak üçin çykalga gözläp, gijeleri aglap Allaha ýalbarardym. “Allahym men indi eje bolup bilmerinmi, bäbejigimi bagryma basyp bilmerinmi” diýip aglardym. Şäher meni ýuwudyp baýan ýalydy. Şähere sygamokdym. Ölüm bu kynçylykdan çykalga däldigini bilsemem ölmek islegi gün-günden artýardy. Emma ejem kakamy hem taşlap gidesim gelenokdy. Ahyry alaçsyz, işden bir aý zähmet rugsadyna çykyp oba enemlere gitdim. Ol ýerde ekinlere güýmendim. Enemiň rowaýatlaryny diňläp, biraz göwnüm ýerine düşen ýaly bolardy. Emma: “Men indi bagtly bolup bilmerin, eje bolup, mähiriban çagajyklarymy bagryma basyp bilmerin” diýip pikir ederdim. Şu pikirlere gark bolup hemişe ekiniň gyrasynda aglar oturardym.
Günleriň bir güni
--Salam, aglak gyzjagaz! Hemişe şu ýerde aglaýanyňy görýän. Näme bolýa?—
diýen sese tisginip gitdim. Bu obadaky goňşymyz Enegül daýzanyň ogly
Yhlasdy. Yhlasy çagalykdan tanaýadym. Ýöne orta mekdebi dynyp okuwa
girelim bäri ony göremokdym. Ol hem okuwyny dynyp şäherde işe ýerleşmek
aladasy bilen ýören eken. Ol bilen gürrüňdeş bolup günümiň nähili geçeninem duýmandyryn. Yhlas günde ekiniň gyrasyna meniň ýanyma gelerdi. Ol bilen çagalygymyzy ýatlap gülüşip degişerdik. Şol günleriň birinde Yhlas maňa;
--Aýgül, ine biz bir-birimizi çagalykdan tanaýas. Şunça wagtdan soň hem duşmak nesip etdi. Emma sen ýene ertir gidip barýaň. Gepiň gysgasy men seni halaýan Aýgül. Eger seniň söz beren ýigidiň ýok bolsa men size ejemi ugratjak..
Men göni “Ýok ugratma” diýdim-de öýe gaýtdym. Öýe girip, sesim çykmaz ýaly
ýassyga ýüzümi goýup agladym. Içimi it ýyrtyp, namys azaby gün berenokdy.
Göz öňümde Merdanyň şol eden işi janlanýardy. Unutmak islänlerim ýene göz
öňümde janlandyr. Ertesi gün haýal etmän şähere dolandym. Ýene işime
başladym. Aradan iki üç gün geçensoň meni idäp Yhlas geldi. Ol juda
gaharlydy. Işe geldi-de bir minut daşara çykaý, gepim bar diýip gapyny ýapdy.
Men daşary çykdym. Yhlasyň gaşlary çytylan:
--Aýgül, aýtman, sagbollaşman gaýdaýypsyň-la? Bolýa, söýmeseňem,
Dostlugymyzyň hormaty beýtmeli däldiň. Men saňa öz ýüregimi açdyma. Bilýän
men saňa mynasyp däl! Şonda-da nädeýin ýürekdä, diýeniňi edipdurmy?
--Beýle, diýme Yhlas, sen öran gowy oglan. Saňa hormat goýýan. Gaýtam men saňa mynasyp däl! Gowsy sen menden göwnüňi üz. Menden el çek. Ökünmeli
bolaýmagyn!
--Näme üçin beýle diýýäň Aýgül, Näme üçin senden el çekmelimişim?
--Meni günüme goý, haýyş edýän.
--Aýgül, men işden çykýançaň şu ýerde garaşaryn we näme sebäpden beýle
diýýäniňi aýdýançaň gitmerin- diýdi
Menem zat diýmän işe girdim. Yhlas uzakly gün garaşdy. Iş wagt
gutaransoň ol ýene garşyma çykyp:
--Gel şu seýil bagda oturup gürleşeli—diýdi. Men razy boldum. Ol menden
umydyny üzer ýaly oňa ähli zady aýtmagy ýüregime düwdüm. Ol meniň üçin
namys hem bolsa Yhlasa umyt bermäge hakym ýokdy. Ol heniz öýlenmedik ýaş
oglan, ol mendenem has gowy gyza mynasypdy. Her bir ene çagasynyň bagtyny görmek üçin ösdürip ýetişdirýär ahyry. Men bir enäniň gözüniň agy-garasy bolan ogluny bagtsyz etmäge ynsabym ýol bermedi.
--Yhlas, sen maňa dogry düşün. Men saňa mynasyp gyz däl, düşünäý. Men seni aldasym gelenok. Sen meniň çagalyk dostum ahyry. Sen maňa öňüräk duşan
bolanyňda razy bolardym, emma hazir saňa razy bolup bilmerin.
Yhlas meniň sözlerimden hemme zady aňan ýaly ýüzüme seretdi-de:
--Namys meselesimi?—diýip sorady.
Men damagym dolup ol ýerden gaýtdym. Yhlas yzymdan ylgap meni
saklady-da.
--Men saňa ynanýan- diýip yzyna öwrülip gitdi. Aradan bir hepde wagt geçdi.
Dynç güni-di. Men öý işleri bilen gümra bolup ýörkäm, birden gapy kakyldy.
Bu gelen myhman Yhlasyň ejesi Enegül daýzady. Yhlas ejesini bize sawçylyga
ugardypdyr. Men ýene garşy boldum. Razlyk bermedim. Yhlas maňa öýlenmek
isleýänligini aýdyp kän jaň etdi. Işe gelip gitdi. Emma men Yhlasa ynsapsyzlyk
edýän ýalydym. Wagty gelip öküner öýdýädim. Emma Yhlas menden el
çekmedi. Işde otyrkam maňa jaň etdi
--Alo, Salam Aýgül, Gowmy yagdaýlaryň?
--Salam Yhlas, oňat, senem gowmy?
--Menem erbet däl, Meni diňle Aýgül, men saňa düşünýän. Ýöne durmuş dowam
edýä. Men seni bolşuň ýaly kabul etmäge taýyn. Sebäbini bilýäňmi? Sebäbi sen
namartlamadyň, maňa dogryňy aýtdyň. Sen meni aldap hem gelip bilerdiň maňa.
Emma sen dogryňy aýdyp, özüň ynsaply gyzdygyňy subut etdiň. Sen meni şol iň
möhüm meselede aldamadyň, galan zatlarda-da aldamajagyňa ynanýan. Men seni bolşuň ýaly söýdüm, ökünmerin sen ýaly mert gyz alanyma. Ertir öýdäkiler barar.
Razy bolgun, bolýamy?—diýdi.
Men Yhlasyň bolşuna haýran galdym. Allahym meniň dileglerimi eşidip maňa
ikinji sapar mümkinçilik berdi. Men Yhlasa çykmaga razy boldum. Toýumyz
boldy. Meni hiç gyzdan kem etmän, toý edip öýlendi. Şu wagta çenli geçmişimi
ýüzüme basanok. Ine birje oglumyz bar. Men juda bagtly jorajan.
Men durmuşda bir zada düşündim. Nähili kynçylyk bolanda-da ruhdan düşmeli
dal eken. Kynçylyklar- synag bolýan eken. Eger şolary ýeňip bilseň bagtyň özi
seni tapýan eken. Durmuşda esasy zat dogry sözläp, ähli kynçylygy sabyr takat
bilen ýeňip geçmek ekenligine düşünip galdym.
--Aýgül, seniň hem görmedik görgiň ýok eken-le jora. Tüweleme mert bolup ýeňip
geçipsiň hemme zady. Emma meniň düşünmedik zadym seniň bu hekaýaňa
seniň ýaky hal-ahwal soraşan adamyň näme dahyly bar?
--Ol adam Merdan.
--Näme? Oňa näme bolupdyr?
--Bir dostunyň aýtmagyna görä, ol aýaly bilen ýene oňuşman ýoluny urdurypdyr.
Awtoheläkçilige uçrapdyr we şu ýagdaýa düşüpdir. Ony kim bu ýere getirýä, kim
alyp gidýa bilemok. Emma meniň oňa ýüregim awaýa. Wagtynda ýalňyşyna
düşünmän, biziň bagt guşumyzy uçurmadyk bolanynda belki ol häzir beyle
ýagdaýa düşmezdi.
--Jora, sen ony häzirem söýýäňmi? Şonuň üçin ondan habar tutýaňmy?
--Ýok-la, ýöne ejizlän adamyň üstünden gülmeli dälde, oňa kömek etmeli ahyry.
Men ony söýemok, oňa diňeje ýüregim awaýa. Maňa hakyky söýginiň nähili
bolmalydygyny öwreden Yhlas ahyry. Ol men oguljugymyň kakasy, meni
masgaraçylykdan alyp galan, namysymyň goragçysy ahyry. Onsaň men öz
ýoldaşymy neneň söýmäýin.
Şol wagt iki joranyň gürrüňini uzagrakdan gelýän ses böldi:
--Gybatçy gelinler, gybatyňyz gutaran bolsa öýe baraýalyň—diýip Yhlas ýylgyryp
durdy.
Aýgül bolsa:
--Oglum seret kakaň gelipdir—diýip Yhlasa seredip bagtly ýylgyrdy.
Şol seýilbagyň oturgujynda oturan maýyp adamyň bolsa elindäki kitabyň sahypalaryna göz ýaşalary damja- damja bolup damýardy...

Hekaýaň ýazary näbelli.

595

61

10

21

2

Mowzugy VIP edenler: