21:06 Mowzuk

Allahü teala j.j dünýäni we älemiñ hemmesini ynsan üçin ýaratdy. Ösümlikleri, haýwanlary, suw, daş, toprak, madda ýaly her zady ynsanyñ peýdalanmagy üçin ýaratdy. Ynsanlary hem, özüni tanamalary we özüne ybadat etmeleri üçin ýaratdy. Bu tanamagyñ we ybadatyñ peýdasy hem ýenede ynsanlaradyr. Ymamy Rabbani hezretleri şeýle buýurdy:

Allahü teala,hiç bir zat üçin, hiçbir zada mätäç däldir. Ýaradylmak bilen biz gymmatlandyk, mertebelendik. Zariýat süresiniñ, (Ynsanlary we jynlary, maña ybadat etmeleri üçin ýaratdym) mealindäki 56-njy aýaty kerimesindäki (ybadat etmeleri üçin) diýmegi, (meni tanamalary üçin) diýmekdir. Ýagny Allahü teala !.+ny tanamak, ynanmak üçin ýaradyldyk. Hadysy kudside, (Tanalmak üçin, her zady ýaratdym) buýurmagy, (Meni tanamak bilen mertebelenmeleri üçin diýmekdir. (1/266)
Jennet we Jähennem hem ynsanlaryñ amallaryna görä ýaradyldy. Iman edip gowy işler eden Jennete, iman etmeýänler Jähenneme gider we hemmesi ol ýerde soñsyz galjakdyrlar. Hiç kime zulum ediljek däldir, ol ýerde her kim edenleriniñ netijesini görjekler.
Kurany Kerimde, (Ynsanlary maña gulluk etmeleri üçin ýaratdym) buýrulýar. Ynananlar gulluk edip mertebelenýärler. Kapyrlar ynanmadyklary üçin bu mertebeden mahrum galýalar. Şeýlelik bilen synagdan geçip bilmeýärler. Kapyr hem ahyretde Allâhü teâlâny tanajakdyr; emma bu tanamagy, muslumanyñ tanamagyndan has başga boljakdyr. Musluman Allâhü teâlâýy görmek bilen mertebeleriñ, nygmatlaryñ iñ beýigine gowuşjakdyr. Kapyr görende bolsa, azaplaryñ iñ erbedine duçar boljakdyr. Kapyrlaryñ, kyýamatda Allâhü teâlâýy görmegi, Jähennem azabyndan has kän erbet boljakdyr.
Allâhü teâlâ ynsanlary başy boş, ýöne ýere, öz perwaýyna gezmesi üçin ýaratmady. Ynsanlaryñ näme etmelidigini Pygamberleriniñ üsti bilen, kitaplar ugradyp bildirdi. Iñ soñky Pygamber bolan Muhammed aleýhisselama berlen kitap bolsa Kurany Kerimdir. Kurany Kerim gaty wejiz bolanlygy üçin, Pygamberimiz Muhammed aleýhisselam muny Hadysy şerifler bilen düşündirdi.

Hadysy şerifler hem, beýleki ynsanlaryñ sözlerine görä wejiz bolanlygy üçin, bizler añsatlyk bilen düşünermiz ýaly, alymlar bulary düşündirdi.

Meselem, dogtor we aptekçi dermany hassa berende, aç garnyña ýada dok garnyña, ertir ýada agşam bir-birdan suw bilen iç, süýt bilen içme diýip dermanyñ içilişini düşündirýär. Kurany Kerim hem ynsanyñ näme üçin ýaradylanyny aýtýar:

(Jynlary we ynsanlary, diñe maña gulluk etsinler diýip ýaratdym.) [Zariýat 56]

Allâhü teâlâ, "Emrime uýan Jennete, uýmaýan bolsa Jähenneme gitjekdir" buýurdy. Ybadatlaryñ peýdasy Allâhü teâlâýa däldir, her kimiñ özünedir. Meselem, aýlykly işleýän bir dogtor, bir hassa derman berse, dermanyñ dogtora peýdasy ýok diýip, ol dermany hassa içmese, hassanyñ keseli artyp ölüp gider. Dogtora munyñ zyýany ýokdyr. Hassanyñ, bu dermanyñ dogtora peýdasy ýokdyr diýip içmezligi akmaklykdyr. Çünki özüni heläk etýär. Ynha, günälerimiñ Allaha zyýany ýok diýip, her dürli günäni işlemek akylly ynsanyñ etjek işi däldir.

(Akylly kişi, Allaha we Pygamberine ynanan we ybadatlaryny ýerine ýetirendir.) [I.Muhber]

Ölenden söñra näme boljagyny oýlanmaýana, özüni ebedi howpa salýana akylly diýip bolarmy? Kurany Kerimiñ köp ýerinde, (Oýlanmaýañyzmy?) diýip oýarylýar. Hadysy şerifde, (Akly bolmaýanyñ dini hem ýokdyr) buýuryldy. (Tirmizi)

Her ynsanyñ eden ybadatynyñ peýdasy özünedir. Kurany Kerimde mealen şeýle buýruldy:

(Kim, [ybadatlaryny edip we günälerinden] tämizlense, peýdasy özünedir.) [Fatir 18]

Bir kişä dogtor şu şu zatlary iýme , berhiz et, iýseñ hassalygyñ artar diýip maslahat berýär. Bu kişi hem "berhiz etmesem dogtora näme zyýany baraý" diýip gadagan edilen zatlary iýse, hassalygy artyp heläk bolar. Dogtora zyýanynyñ ýoklygy dogrydyr. Emma özüne zyýan berýär. Munyñ ýaly, (Allahyñ meniñ ybadatyma yhtyýajy ýok) diýip ybadatdan gaçanlar, Jähenneme giderler.

Ymam Rabbany hezretleri " Hatlar"

Şu ýazgyny ýazana,terjime edene, ýetirene,okana Allatagalanyň hidaýeti,rahmeti bolup iki dünýäsi abat bolsun ! Allah j.j olary beladan-beterden,howpdan-hatardan gorap özüniň razy bolan ýolunda boldurup ahyretlerini abat etsin !