09:48 Mowzuk

Salam agzalar.
Bu mowzuk din ýa-da ýeriň tekiz modeli barada däl. HDD we SDD gaty diskler barada gürrüň ederis.

Bilşiňiz ýaly kompýuterde maglumatlary saklamak hyzmatyny gaty diskler (başgaca, wincester ýada žýostkiý disk ýada prosto wint) ýerine ýetirýär. Diskleriň şu günki günlerde giňden ýaýran iki görnüşi bar:
1. HDD
2. SSD

Köpler öz kompýuterine disk saýlanda dogry görkezmelere bil baglamaýarlar. Köpleriň pikirice SSD diskler calt hatardan cykýamyş, köpler öňki ulanýan HDD diskleri govy hasaplaýar. A köpler bolsa HDD diskleri indi köne döwrüň enjamy hasaplaýar. Olar indi mikrocipli diskleriň erasynyň gelendigini aýdýarlar. Bu näderejede dogryka? Haýsy diskler gowy?

Mowzugyň ahyrynda, size haýsy diski ulanmalydygyny gysgaca maslahat bererin. Häzir bolsa icginräk öwrenmek isleseňiz!

Geliň, HDD we SSD diskleriň arasyna dogry serheti cekeliň. Ilki bularyň tapawutlary bilen tanşaly:

0. HDD diskler elektromagnit we mehanika esasynda işleýär, SSD diskler elektrik impulslar esasynda işleýär. Wagtyň gecmegi bilen HDD diskleriň sesi güýclenmegi mümkin, şpindeliniň diliniň gatap galmagy mümkin (mehanikada bolýa beýle zatlar, alada galmaň, bu zatlaryň cäresi bar).

1. Göwrümi.
HDD diskler 2, 4, 6 hatda 10 hem köp terabaýta cenli bolup bilýär. SSD diskler şu wagtlykca 512 gigabaýt ululykdan ortaca hasap edilýär (Iň ulusy 4 terabaýt, ýöne entek herkime elýeter däl).

2. Başga häsiýetler.
HDD diskleriň esasan iki häsiýetine üns berilýär. Birinjisi göwrümi, ikinjisi şpindeliniň tizligi (tizligi iki hili bolup bilýär: 5400 rpm ýada 7200 rpm). Bu diýmek, minutda 7200 aýlaw etmegini aňladýar.
SSD disklerde bolsa häsiýetler kynrak. Ilki olardaky mikroýady öndüren kompaniýa üns berilýär. Olar hem kän däl:
Intel
Micron
Hynix
Samsung
Toshiba
Sandisk

Ýokarda görkezilen kompaniýalaryň hemmesi hem öz disklerine şol bir NAND obrazly mikro ýatlary oturdýalar. Diýmek, brend başga bolany bilen, siz şol bir mikroýady ulanýaňyz. SSD disklerde ýene bir esasy üns bermeli zat ýadyň görnüşi. Olaryň 3 görnüşi bolýar:

1. SLC
2. MLC
3. TLC

SLC - bu köne, ýyndam, ygtybarly, emma gaty gymmat görnüşi. Munuň ýaly häzirki wagtda ýok diýen ýaly, gaty seýrek.

MLC - köp duş gelýän görnüşi, şu wagt iň doly işleneni we elýeterlisi.

TLC - täzelikde dörän görnüşi, entek üstünde ýenede kämilleşdirme işleri gecirilýär.

MLC görnüşli ýatlaryň hem iki görnüşi bar:
1. ONFI (Open Nand Flash Interface). Muny Intel, Micron, Hynix kompaniýalar ulanýar.

2. Toggle mode. Muny Samsung, Toshiba, Sandisk kompaniýalar ulanýar.

Toggle mode görnüşli MLC ýatlar teoriýada ONFI görnüşlerden caaalaja ýyndamrak duýulýar.

3. IOPS (Input/Output Operations Per Second)görkezijiler. Bu görkeziji sekuntdaky operasiýalaryň sanyny aňladýar, şundan hem tizlik gelip cykýar. Bu görkeziji HDD disklerde takmynan 100-200 (!müňe ýetenok) bolýa, SSD disklerde bolsa, 40müň-350müň (tapawut gaty uly). Ýöne köplenc öndürijiler bu görkezijini aýtamaýalar, offisial saýtlarynda goýmaýalar, ony forumlardan ýada ýörite programmalar arkaly test edip bilip bolýa.

Köpler TLC görnüşli SSD-ler gysga ömürli bolýa, a MLC görnüşliler bolsa uzagrak işleýä diýip pikir edýäler. Ýöne aslynda beýle däl. Geliň derňäliň. SSD diskleriň işleýiş möhleti birinji nobatda ondaky NAND ýatlara we siziň ulanyşyňyza bagly. Siz adaty ulanyjy bolsaňyz, onda TLC bilen MLC arasyndaky tapawudy känbir duýmarsyňyz, ýöne cuňlaşyp görkezijilere üns bersek, onda MLC ähli parametrler boýunca TLC-ni tozana gömüp yzda galdyrar:

TLC diski 1000 gezek her bitine cenli dolduryp, pozup täzeden ýazmak mümkin. MLC-lerde bu görkeziji 3-5 müňe deň. EMMA! Bir zada üns bermeli: Köne hasaplanýan we ulanyşdan galyp barýan SLC görnüşlerde bu görkeziji bulutdan ýokarda: 100müňe deň.

Ine sorag: Onda näme ücin TLC döredi?

Ýatlap gecsek, SLC diskler önümcilikde örän erbet gymmat düşýä diýipdik. Şonuň ücin olardan ýüz öwrüldi. Onuň ýerine TLC diskler öndürmekde arzan düşýä we öndürijileriň aýtmagyna görä maglumatlary gaýtadan ýazmak amatly bolýar. Emma köpler TLC disklerden gacýar. Onuň näce wagt işläp biljekdigini hasaplaly:
120 gigabaýtlyk TLC diske günde 12 gigabaýt maglumat ýazsak 2,70 ýyla, hatda 3 ýylada ýeter. Aslynda, mundan kän möhlete ýeter, bu görkeziji diňe minimum (ölen bahasy, ýagny şondan az ýaşamaýar). Siziň ynamyňyz bir barmy günde 12 gb maglumat ýazjagyňyza?! MLC ýatlarda bu görkeziji 8 ýyla ýetýär. Soňky wagtlar peýda bolan 3d NAND tehnologiýasynyň kömegi arkaly MLC diskleriň ygtybarlylygy hasam kämilleşýär.

SSD diskleriň bir aýratynlygy olaryň näce ömrüniň galandygyny bilip bolýa. Bu şondan soň diskiň köýjekdigini aňlatmaýar, ýöne ondan aňry kepil gecilmeýändigini aňladýar. Ony SSD Life programmasynda görüp bolýa.

Ýene bir ýalňyş pikir, SSD diskleriň ulanyş möhleti gutarandan soň olary ulanyp bolmaýa, doly hatardan cykýa diýip pikir edýärler. ÝOK! Dogry, diske başga maglumat ýazyp bolmaýa, pozup bolmaýa, ýöne icindäki bar maglumatlar galýar, olary islendik wagt okap bolýar. (Edil DVD diskler ýaly bolup galýar).

Ýene bir ýalňyş pikir: SSD diskleri öndürýän kompaniýa brendi näce tanymal meşhur bolsa şol SSD ýokary hilli bolýar. Ýok! Ýaňy aýdyşymyz ýaly SSD diskleriň icine oturdylýan NAND cipleri bary-ýogy 5-6 kompaniýa öndürýä. Ähli öndürijilerem şolardan satyn alýarlar. Brendiň ady diňe onuň bahasyna täsir edýär. Mysal ücin, arzan Silicon Power diskiniň icinde hem edil gymmat Samsung diskiniň icindäki ýaly cip durup biler. Şonuň ücin, gowusy şol cipiň ýokarda agzalan görkezijilerine serediň. Reklama aldanmaň!

Indi bolsa kategoriýalar boýunca govusyny saýlalyň:

Bahasy arzany: HDD.

Titremekden we urgudan gorkmaýany: SSD.

Maglumaty dikeldip bolýany: HDD (SSD-den maglumaty dikeldip bolmaýar).

Tizligi ýokarysy: jedelsiz SSD.

Uly göwrümlisi: HDD.

Sessiz işleýäni: SSD.

Az energiýa iýýäni: SSD.

Fragmentasiýa bolmaýany: SSD. (Fragmentasiýa barada indiki mowzukda aýdaryn nesip bolsa).

Indi gysgaca maslahatlar:
Eger kompýuterde diňe oýunlary we güýcli programmalary işledýän bolsaňyz, onda size SSD gerek. Eger şahsy we gymmatly maglumatlaryňyzy saklamak isleseňiz onda size HDD.

Saýlaň: lezzetli tizlikmi ýa-da haýalrak ygtybarlylyk.

Finans ýagdaýyňyz mümkincilik berýän bolsa iň gowy maslahat:
hem SSD, hem HDD ulanyň. Operasion sistema we oýun-programmalar SSD-de durup (has ýyndam) işlär, we şahsy gymmatly maglumatlaryňyz HDD-de has ygtybarly durar.

Kommentde ýazyň, kim näme näce gigalyk ulanýa, haýsyny halaýa, gyzykly bolar. Sag boluň.